بیوفیلم چیست؟

تعریف کلاسیک بیوفیلم آن را به عنوان مجموعه متراکم از باکتری‌هایی که در سطوح رشد می‌کنند نامیده می‌شود. بیوفیلم‌ها، جوامع پویایی هستند که در ماتریسی محافظتی و خود ساخته از قند و پروتیئن ها زندگی می‌کنند. ماهیت سطحی بیوفیلم ها باعث تغییراتی در بیان ژن باکتری‌ها شده که بیوفیلم را از زخم عفونی استاندارد متمایز می‌کند.در ادامه این مقاله در رابطه با پانسمان شفاف آنتی بیوفیلم توضیحاتی میدهیم.

بیوفیلم‌ها بواسطه مقاومت خاص شان در برابر آنتی بیوتیک و بیو اسیدها مشخص می‌شوند و در عین حال در مقابل سیستم ایمنی میزبان نیز مقاومت می‌کنند. تشکیل بیوفیلم می‌تواند تحت تاثیر عوامل زیست محیطی نیز قرار گیرد مانند در دسترس بودن اکسیژن و مواد مغذی.

بیوفیلم‌ها در عرض چند ساعت تشکیل شده و پس از 2 تا 4 ساعت توده سازی اولیه، به شدت به مولفه‌های ماتریس خارج سلولی یا بستر زخم می‌چسبد و برداشتن آنها با شستشوی زخم و حذف بافت مرده (دبریدمان) به سختی انجام می‌شود. با پیشروی تشکیل بیوفیلم‌ها، باکتری‌ها نسبت به آنتی بیوتیک‌ها، مواد ضدعفونی کننده و گندزدا مقاومت بیشتری پیدا کرده و از بین بردن آنها با مشکل مواجه می‌شود. اما همه بیوفیلم‌ها بد نیستند، بیوفیلم‌های بیماری‌زا، مضر بوده و بهبود زخم را به تاخیر می‌اندازند.

علل بروز بیوفیلم ها در زخم چیست؟

میکرو ارگانیسم ها در بیوفیلم ها به هم متصل شده و به زخم ها به کمک مولکول های قنددار متصل می شوند. این مولکول ها ماده پلیمیری خارج سلولی یا EPS نامیده می شوند. تولید ESP به بیوفیلم کمک می کند در عرض چند ساعت، به ساختار پیچیده سه بعدی تبدیل شوند. همچنین این ساختارها می توانند به عنوان توده ای از سلول های در حال حرکت تبدیل شده و یا به یک سطح دیگر متصل شده و تکثیر شوند. این ساختارهای پیچیده در برابر مکانیزم های دفاعی بدن مقاوم هستند. آنتی بیوتیک ها برای حمله به باکتری ها، طراحی شده اند و تنها می توانند تا حدی باکتری های موجود در یک بیوفیلم را از بین ببرند. از این رو بیوفیلم ها، مانع بزرگی برای ترمیم زخم محسوب می شوند.

نحوه‌ی شناسایی بیوفیلم

بیوفیلم‌ها را باید یک موجود نفوذی دانست که ماهیت و کارکرد اصلی‌شان، اختلال در روند بهبودی زخم است، هنگامی که 3 الی 4 هفته از شروع زخم گذشت و روند التیام وترمیم آن راکد شد، به کلنی بیوفیلم مشکوک شوید. بسیاری از اوقات بیوفیلم‌ها دیده نمی‌شوند. آنها میکروسکوپی هستند، اما می‌توانند خود را به عنوان یک فیلم براق نشان دهند. هیچ علامت و نشانه‌ای از عفونت وجود ندارد. وقتی که بزرگتر شد، می‌توانید خیلی راحت‌تر آنها را شناسایی کنید.

بیوفیلم‌ها معمولاً از سویه‌های مخلوط باکتری‌ها، قارچ‌ها، مخمرها، جلبک‌ها، میکروب‌ها و سایر بقایای سلولی تشکیل شده‌اند. هنگامی که انواع خاصی از میکروارگانیسم‌ها خود را به سطح زخم بچسبانند، بیوفیلم تشکیل بوجود می‌آید و سپس ماده‌ای چسبناک ترشح می‌شود.

با وجود نشانه‌های ظاهری بر وجود بیوفیلم، پزشکان جهت اطمینان صددرصدی، از راهکارهای تخصصی و گران‌ قیمت مانند میکروسکوپ کانفوکال یا میکروسکوپ الکترونیکی استفاده می‌کنند.

بیوفیلم و مزمن شدن زخم‌ها

در مقاله پانسمان آنتی بیوفیلم گفتیم که بیوفیلم‌های بیماری‌زا، مانع مهمی در بهبود زخم هستند. به این ترتیب، بیوفیلم به مزمن شدن زخم‌ها مرتبط است و علت اصلی عدم بهبود زخم‌های مزمن و درمان نشده تلقی می‌شود. برآورد وجود بیوفیلم، متنوع است ارقام موجود، وجود بیوفیلم در 60 تا 100% زخم‌های درمان نشده را نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد شیوع حقیقی آن نزدیک به 100% است

روش‌های سنتی از بین بردن بیوفیلم‌ ها عبارتند از:

• برداشت بافت مرده (دبریدمان)
• مواد ضدعفونی کننده یا مواد ضدمیکروبی مرسوم
• آنتی بیوتیک‌های سیستماتیک

نقش اکسیژن برای درمان زخم

اکسیژن برای درمان زخم در کلیه مراحل بهبودی، حیاتی است و هیپوکسی (فقدان اکسیژن) تاثیر خاصی بر مزمن شدن زخم دارد. میزان پایین اکسیژن، توانایی سلول‌های ایمنی برای تولید گونه‌های واکنش دهنده اکسیژن را با مشکل مواجه می‌کند که برای کشتن باکتری‌های که در زخم تجمع کرده‌اند استفاده می‌شود، و این خطر تشکیل بیوفیلم را افزایش می‌دهد. با رشد باکتری‌ها، آنها هنوز هم از اکسیژن و هیپوکسی وخیم استفاده می‌کنند تا چرخه‌ای بدخیم که بهبود نمی‌یابد ایجاد کنند.

چرا از پانسمان ها استفاده می کنیم:

زخم ها به از هم گسیختگی ساختار کلی طبیعی آناتومیکی در پوست اطلاق می شود ، که ممکن نیز است که بافت های نرمتر ، ماهیچه ها و یا استخوان ها را هم درگیر خود کند .

دراز مدت شدن بستری در بیمارستان ها ، گران شدگی هزینه های درمان ، عفونت ها ، خونریزی ها ، باز شدگی زخم و خطرات بیرون ریختن احشاء بدن از عوارض زخم ها است.

اگزودا نیز مایعی است که در روند ترمیمی زخم ایجاد و باید به خوبی نیز کنترل شود تا محلی مناسب برای بهبود زخم ها ایجاد کند . کنترل کردن مناسب انواع ترشحات زخمی یکی از کلید های بهبود مؤفق تر زخم ها است .

حمایت کردن از زخم ها در برابر آلودگی های میکروبی ، کمک کردن به هموستاز ها ، افزایش دهی بهبود بوسیله جذب شدن درناژ و دبریدمان های ناحیه زخم ، حمایت کردن از محل زخمی ، عایق دمایی در سطوح زخمی ، نگهداری کردن رطوبت مابین زخم و پانسمان های آنتی بیوفیلم.

انواع پانسمان:

1. پانسمان کلاژن

پانسمان کلاژن را می توان برای زخم های مزمن، زخم های فشاری، زخم محل پیوند، زخم های جراحی، سوختگی ها یا زخم های وسیع استفاده کرد. این پانسمان ها به عنوان داربستی برای تشکیل سلول های جدید عمل می کنند و در ترمیم زخم بسیار مؤثر هستند.

2. هیدروکلوئید

پانسمان های هیدروکلوئید را می توان برای سوختگی ها، زخم هایی که ترشحات دارند، زخم های نکروزی، زخم بستر و زخم های وریدی استفاده کرد. این پانسمان ها حالت چسبندگی دارند و نیازی به استفاده از چسب ندارند. آن ها را از ماده انعطاف پذیری می سازند که باعث می شود نرم و راحت بوده و حتی برای حساس ترین نوع پوست نیز مناسب باشند.

پانسمان های هیدروکلوئید با ایجاد یک محیط مرطوب به ترمیم زخم های خاصی کمک می کنند؛ سطح این پانسمان ها با ماده ای پوشانده که حاوی انواع پلی ساکارید ها و پلیمرهای دیگر است؛ این پلیمرها با جذب آب، ژلی را ایجاد می کنند که زخم را تمیز نگه می دارد، از عفونت جلوگیری کرده و به بهبود سریعتر زخم کمک می کند.

پانسمان های هیدروکلوئیدی برای باکتری ها غیر قابل نفوذ هستند، همین امر باعث می شود که در جلوگیری از عفونت بسیار مؤثر باشند. به علاوه، آن ها ماندگاری بالایی داشته، زیست تخریب پذیر بوده و سهل الاستفاده هستند.

3. هیدروژل

از هیدروژل می توان برای طیف وسیعی از زخم ها از جمله زخم هایی که ترشحات کمی دارند، زخم های دردناک، نکروزی یا زخم های فشاری استفاده کرد. هیدروژل همچنین می تواند برای سوختگی های درجه دو و زخم های عفونی استفاده شود.

پانسمان های هیدروژل یکی از پرکاربردترین پانسمان های زخم هستند. این پانسمان ها که تقریباً ۹۰ درصد از آب تشکیل میشوند، می توانند با مرطوب نگه داشتن زخم زمان بهبودی آن را تسریع کنند.

4. آلژینات

پانسمان های آلژینات برای محافظت از زخم هایی که زهکشی زیادی دارند، سوختگی ها، زخم های وریدی و زخم های فشاری استفاده می شوند. این پانسمان ها مایع اضافی را جذب کرده و ژلی ایجاد می کنند که به ترمیم سریعتر زخم یا سوختگی کمک می کند. به علاوه، آن ها بعد از استفاده قابل تجزیه هستند.

این پانسمان به دلیل مقدار مایعی که جذب می کنند باید هر دو روز یک بار یا گاهی اوقات سریعتر عوض شوند. اما تعویض بیش از حد آن ها می تواند باعث خشکی زخم یا منجر به نفوذ باکتری ها به داخل آن شود. بنابراین فقط باید برای زخم های خیس که زهکشی زیادی دارند استفاده شوند. زیرا در غیر این صورت با خشک کردن سریع زخم می توانند مانع بهبودی آن شوند.

برای خرید محصولات زخم و پانسمان های مخصوص زخم اینجا کلیک کنید

5. پانسمان فومی

پانسمان فومی برای زخم هایی با شدت های مختلف و زخم هایی که بوی نامطبوعی دارند به کار می رود. پانسمان های فوم مواد مترشحه از سطح زخم را جذب کرده و با این کار محیط مناسبی برای بهبودی سریع تر زخم ایجاد می کنند.

آن ها اندازه ها و شکل های مختلفی داشته و در دو نوع چسبنده و غیر چسبنده در دسترس هستند.

6. پانسمان شفاف

پانسمان های شفاف برای زمانی مناسب هستند که پزشک می خواهد بر روند بهبود زخم نظارت داشته باشد زیرا این پانسمان ها زخم را با یک لایه شفاف پوشش می دهند. به این ترتیب شناسایی عوارض احتمالی، برای مثال تشخیص عفونت در مراحل ابتدایی، بسیار آسان تر خواهد بود. به همین دلیل، این نوع پانسمان ها اغلب در محل برش جراحی یا سوختگی ها استفاده می شوند.

باکتری ها توانایی عبور از این پانسمان ها را ندارند بنابراین آن ها به تمیز و خشک نگه داشتن زخم کمک می کنند، از عفونت ها جلوگیری کرده و فرایند التیام را تسریع می بخشند. به علاوه، پانسمان های شفاف انعطاف پذیر هستند، در نتیجه نرم و راحت بوده و بیمار را اذیت نمی کنند.

7. پانسمان نخی

پانسمان های نخی پرکاربردترین پانسمان ها هستند که اغلب برای محافظت از زخم های باز استفاده می شوند. این پانسمان ها برای آسیب های جزئی مانند خراش، بریدگی یا برای پوست های حساس مناسب هستند.

پانسمان های نخی نیز در اندازه های مختلفی از پانسمان های کوچک برای انگشتان دست تا پانسمان های بزرگتر برای زخم های وسیع بدن در دسترس هستند.

پانسمان شفاف آسکینا آنتی بیوفیلم:

این پانسمان یک گونه از پانسمان های هیدروکلوئیدی بسیار شفاف و نازک است که برای درمانگری مرطوب در زخم های مختلف استفاده می شود ، به علاوه این نوع پانسمان دارای ظرفیت جذب کردن اگزودای اضافه ی موجود در زخم را نیز داراست .

پانسمان نوع شفاف آسکینا دارای مواد تشکیل دهنده ای نظیر : فیلم های پلی اورتان – سدیم کربوکسی متیل سلولزی و پلی سوبیو تیلن است .

خاصیت های پانسمان نوع شفاف آسکینا آنتی بیوفیلم:

• دارای طراحی کاملا نازک آسکینا بیوفیلم که موجب شکل گیری آن با هر شکل از بدن فرد می شود .
• به صورت کاملا شفاف است در نتیجه ی آن امکان دیدن وضعیت زخم ها بدون برداشت پانسمان ها نیز وجود دارد .
• دارای استفاده ای بسیار آسان است .

گزینه های کاریردی پانسمان نوع شفاف آسکینا آنتی بیوفیلم:

• مدیریت کردن زخم هایی مزمن و قدیمی کم اگزودا و یا دارای ترشحاتی کم
• استفاده در زخم های مزمن سطحی من جمله زخم های نوع فشاری و زخم های موجود در پا
• زخم های شدید ولی سطحی از جمله انواع سوختگی ها ، خراشیدگی ها و ساییدگی های پوستی ، جاهایی از پوست بدن
• استفاده در زخم های بعد از جراحی ها و یا ( پست آپ )

پانسمان هیدروکلویید شفاف ، استریل و نازک است که اگزودای باقی مانده را جذب میکند.

این پانسمان برای درمان زخم های پس از جراحی و همچنین زخم های حاد و سوختگی های درجه 1و2 و همچنین زخم های فشاری و مزمن سطحی بکار میرود. از ویژگی های مثبت این پانسمان طراحی نازک آن است که با تمام نقاط بدن تناسب دارد. کاملا شفاف است و میتوان زخم ها را بصورت بصری کنترل کرد. کاربرد آسانی دارد و در هنگام استحمام کردن در جای خود ثابت میماند.

گروه درمانی زخم طب

متشکریم که تا انتهای این مقاله همراه ما بودید. شما همراهان و درمانگران ارزشمند می توانید برای مشاهده تمامی محصولات و تجهیزات پزشکی به روز از فروشگاه اینترنتی زخم طب دیدن فرمایید. همچنین برای دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان زخم طب در ارتباط باشید.

مارا در اینستاگرام دنبال کنید.