در این نوشتار به آشنایی با انواع زخم و روش پانسمان زخم باز پرداخته ایم. امید است که به بیشتر شدن اطلاعات شما در این زمینه کمک کرده باشیم.
زخم به چه معناست؟
گسیختگی قسمتی از بافت‌های بدن که باعث اختلال در سیستم تغذیه‌ای آن ناحیه گردد را زخم می‌نامند.
مداخلات اورژانس در زخم‌های حاد بر اساس ۲ اصل مهم صورت می‌گیرد:
- کاهش احتمال عفونت
- برقراری وضعیت ایده آل برای ترمیم زخم
اطلاعات ضروری و موردنیاز پیش از هر گونه اقدام بر روی زخم
-
- نوع صدمه
- چگونگی ایجاد
- محل زخم
- وضعیت و محدوده
- سن بیمار
- شغل بیمار
- وضعیت جسمی و سابقه بیماری‌های حاد ومزمن
- زمان ایجاد صدمه
آشنایی با انواع زخم
خراشیدگی یا ساییدگی
این جراحت در اثر اصطکاک لایه فوقانی پوست ایجاد می‌شود. به دلیل آن که بیشتر اعصاب این لایه آسیب می‌بینند، زخم دردناک، ولی خونریزی قابل توجه نیست. اگر خراشیدگی وسیع باشد. و ذرات خاک یا اجسام خارجی در آن فرو رفته باشد، می‌تواند جدی و خطرناک باشد.
اقدامات موردنیاز هنگام مواجه با این نوع زخم:
- زخم با نرمال سالین یا آب و صابون شستشو شود.
- در صورتی که سنگ ریزه یا آلودگی در زخم وجود دارد، آن را در جهت مخالف پاک کنید و سعی نکنید تمام سنگ ریزه‌ها و آلودگی‌ها را از داخل آن خارج کنید؛ زیرا ممکن است منجر به صدمات احتمالی گردد. (در صورت پاک کردن محل در مسیر موافق، سنگ ریزه به داخل فرو می‌رود)
- محل را به نرمی پانسمان کنید.
- به بیمار توصیه کنید پانسمان را بعد از ۴۸ ساعت یا زودتر بردارد و در صورت قرمزی یا ادم و وجود چرک مراجعه کند.
زخم‌های شکافدار یا بریدگی‌ها
در این نوع ، دیواره‌ی زخم منظم و مستقیم است که با وسایل برنده‌ای مثل چاقو، شیشه و … ایجاد می‌شود. این زخم‌ها در صورت سطحی بود تنها موجب از بین رفتن لایه‌های بیرونی پوست می‌شوند و یا درصورت عمقی بودن می‌تواند تمام ضخامت پوست و یا نسوج زیر پوستی، عضلات، عروق خونی و اعصاب را درگیر کند. خونریزی در این نوع زخم، بسته به عمق بریدگی، محل و اندازه آن متفاوت است. این زخم‌ها همراه با التیام سریع می‌باشد.
پاره شدگی آشنایی با انواع زخم
پارگی‌ها عموماً زخم‌های عمیقی هستند که دارای لبه‌های نامنظم بوده و در اثر اجسام تیز مانند شیشه یا ترومای غیر نفوذی ایجاد می‌شوند. در این جراحت، بافت‌های زیرین پوست، آسیب دیده و احتمال خونریزی شدید زیاد است.
اقدامات موردنیاز هنگام مواجه با آن:
- ابتدا طول ، عمق و محل زخم را بررسی کنید و آن را از نظر وجود جسم خارجی و آلودگی کنترل نمائید .
- کنترل خونریزی به وسیله فشار مستقیم ، محکم و ثابت توسط دست
- محل را با نرمال سالین شستشو و ضد عفونی کنید. چنانچه جسم خارجی در زخم باقی مانده آن را خارج نکنید. لبه‌های زخم را به هم نزدیک کنید.
- محل را پانسمان کنید . در صورت خونی شدن پانسمان ، آنرا تعویض نکنید زیرا منجر به خونریزی بیشتر و آلودگی می شود ، یک پانسمان دیگر روی قبلی اضافه نموده مجدداً فشار دهید.
- عضو را بی‌حرکت و کمی بالاتر از سطح قلب قرار دهید. تا درد و خونریزی آن کمتر شود.
- اکثر پارگی ها نیاز به بخیه دارند اینکار باید در ساعات اولیه بعد از صدمه صورت گیرد .
-
سوراخ شدگی
زخم‌های عمیقی هستند که در اثر وارد شدن یک جسم نوک تیز ایجاد می‌شوند. زخم‌های سوراخ شدگی خود به دو دسته تقسیم می‌شوند:
-
گلوله
در این موارد ممکن است گلوله در بدن فرد باقی بماند و یا این که از بدن او عبور کند؛ که در این صورت دو منفذ در بدن ایجاد می‌شود. این جراحت به علت این که گلوله نسوج آسیب دیده گرد و غبار و ذرات لباس به داخل زخم کشیده می‌شوند، اغلب آلوده هستند؛ به همین دلیل زخم گلوله را باید آلوده فرض کرد. ضمناً زخم گلوله ممکن است منظم نباشد چون استخوان می‌تواند مسیر گلوله را منحرف کند.
اقدامات مورد نیاز در زخم ناشی از گلوله:
- زخم از طرف خارج دبریدمان شده و با نرمال سالین شستشو داده شود.
- حفره زخم را با گاز استریل پر کرده و زخم جهت درناژ باز گذاشته شود؛ بخیه زدن این نوع زخم‌ها سبب ایجاد یک فضای بسته آلوده می‌شود و عفونت می‌تواند به نسوج نرم اطراف گسترش یابد.
خنجر
این نوع جراحات زمانی که چاقو ، میخ یا سایر اجسام نوک تیز وارد بافت بدن شده یا در آن بمانند. علاوه بر اجسام خارجی فرو رونده، سوراخ ممکن است توسط گاز حیوان یا انسان نیز ایجاد شود. این جراحت همیشه باعث خونریزی شدید نمی‌شود، ولی در سوراخ شدگی‌های شکم و قفسه سینه، احتمال خونریزی‌های شدید و مرگ زیاد است .
اقدامات عمومی موردنیاز هنگام مواجه با این نوع زخم:
- در صورت واضح نبودن عمق آن، انجام رادیوگرافی توصیه می‌شود.
- وسعت زخم و رد هر گونه آسیب احتمالی به عروق بزرگ، اعصاب و احشاء به وسیله یک انگشت پوشیده با دستکش استریل بررسی شود.
- محل را با مقدار کافی سرم نرمال سالین شستشو دهید.
کار های مورد نیاز در زخم ناشی از چاقو:
- هرگز این اجسام را از محل خود خارج نکنید.
- رادیوگرافی از محل می‌تواند عمق زخم را مشخص کند.
- عامل فرو رونده را به وسیله بانداژ، در همان محل ثابت نگه دارید؛ هنگام انجام این کار دقت کنید چاقو یا هر جسم دیگر را غفلتاً به داخل بدن فرو نکنید.
اقدامات مورد نیاز در بریدگی‌های عمقی:
- زخم در اندام‌ها توام با آسیب دیدگی عروق اصلی، تاندون و ضایعات عضلانی شدید، پس از کنترل خونریزی از عروق بزرگ، باید فوراً با پانسمان استریل پوشانده شوند. همچنین از ناحیه آن رادیوگرافی تهیه شود.
- غالباً در این نوع دوختن ۵-۳ روز به تعویق انداخته می‌شود. (خصوصاً اگر علت سوراخ شدگی ناشی از گاز گرفتن حیوان مبتلا و یا مشکوک به هاری باشد)
کنده شدگی
در این زخم‌ها قسمتی از پوست یا عضله از بدن جدا می‌شود.
اقدامات موردنیاز هنگام مواجه با این نوع زخم:
-
- سطح زخم را تمیز و جلوی خونریزی را بگیرید.
- اگر قسمتی از پوست یا عضله آویزان شده آن را در محل اولیه خود قرار دهید. روی آن را پانسمان کنید بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
اقدامات موردنیاز هنگام مواجه با این نوع زخم:
- سطح را تمیز و جلوی خونریزی را بگیرید.
- اگر قسمتی از پوست یا عضله آویزان است، آن را در محل اولیه خود قرار دهید. و روی آن را پانسمان کنید. بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
قطع عضو
این جراحت شدیدترین نوع زخم‌های خونریزی دهنده است. و اغلب به دلیل یک جسم تیز صنعتی آلوده اتفاق می‌افتد.
اقدامات موردنیاز هنگام مواجه با این نوع زخم:
- خونریزی را با وارد کردن فشار مستقیم و بالا نگه داشتن عضو متوقف کنید.
- بیمار را به پشت بخوابانید، پای بیمار را بالاتر از سطح بدن قرار دهید (جهت افزایش جریان خون مرکزی).
- محل را با نرمال سالین شستشو دهید .
- ناحیه را توسط پانسمان فشاری و مرطوب بپوشانید.
- عضو را بالاتر از سطح قلب یا روی بالش قرار دهید (این کار به کنترل ادم و خونریزی کمک می کند).
برای مراقبت از عضو قطع شده، آن را با محلول نرمال سالین شستشو دهید. و آن را در یک گاز استریل یا دستمال تمیز بپیچید. و سپس درون یک کیسه پلاستیکی قرار دهید و سر آن را محکم گره بزنید. نام بیمار را روی آن بچسبانید. سپس کیسه حاوی عضو جدا را داخل یک کیسه یخ قرار دهید.
متشکریم که تا انتهای مقاله آشنایی با انواع زخم همراه ما بودید. شما همراهان ارزشمند می توانید برای آشنایی بیشتر با درمانگران این مجموعه و دریافت مشاوره رایگان با ما در تماس باشید.
